¡Hazlo! O no lo hagas… Tryb rozkazujący 🙂 W tej lekcji poznamy tryb rozkazujący, czyli EL IMPERATIVO w języku hiszpańskim. Nie jest to temat łatwy, ale bardzo ważny i warto poświęcić mu trochę czasu. Owocnej nauki!
¡Hazlo! Tryb rozkazujący – EL IMPERATIVO EN ESPAÑOL
Trzymanie się za ręce:ok, nie myśl o tym, tylko zrób to! Moje ręce są spocone. O boże! Pomyśli, że jestem obrzydliwa. O boże! Dlaczego??!! To jest straszne!! To jest piekło!!
Czym jest tryb rozkazujący? Tryb rozkazujący to czasowniki, które każą komuś zrobić coś bezpośrednio. Tryb ten ma wiele zastosowań i jest to jedno z tych zagadnień, które mogą sprawić problemy osobom dopiero co uczącym się języka hiszpańskiego. Tak samo jak inne czasowniki hiszpańskie w tym trybie również występuje odmiana regularna i nieregularna.
ZASTOSOWANIE EL IMPERATIVO
– Sugestia lub propozycja, na przykład:
Haz las tareas ahora y no esperes más.
Odrób teraz swoją pracę domową i nie czekaj dłużej.
– Rozkazy, na przykład:
¡Hazlo!
Zrób to!
– Rada, na przykład:
Pon tres manzanas, en vez de dos.
Dodaj trzy jabłka zamiast dwóch.
– Instrukcje, na przykład:
Lave bien la lechuga, suele tener los restos de tierra.
Dokładnie umyj sałatę, zwykle ma resztki ziemi.
– Marketing, na przykład:
Ven a nuestra tienda y disfruta de las ofertas.
Przyjdź do naszego sklepu i ciesz się ofertami.
EL IMPERATIVO
Tryb rozkazujący w języku hiszpańskim istnieje dla pierwszej osoby liczby mnogiej (NOSOTROS, NOSOTRAS), drugiej osoby liczby pojedynczej i mnogiej (TÚ, VOSOTROS, VOSOTRAS) oraz formy grzecznościowej w liczbie pojedynczej i mnogiej (USTED, USTEDES).
Tryb rozkazujący czasowników regularnych dla 2-gich osób tworzymy dodając do tematu bezokolicznika:
I KONIUGACJA: –A (L. POJ) HABL-AR → HABL-A / Habla – mów
(L. MNOGA) –AD HABL-AR → HABL-AD / Hablad – mówcie
II KONIUGACJA : –E (L. POJ) COM-ER → COM-E / Come – jedz
(L. MNOGA) –ED COM-ER → COM-ED / Comed – jedzcie
III KONIUGACJA: –E (L. POJ) PART-IR → PART-E / Parte – wyruszaj
(L. MNOGA) -ID PART-IR → PART-ID / Partid – wyruszajcie
USTED, USTEDES, NOSOTROS/AS
Dla USTED, USTEDES i NOSOTROS/AS użyjemy odpowiedniej formy PRESENTE DE SUBJUNTIVO, czyli czasu teraźniejszego trybu przypuszczającego:
FORMA AFIRMATIVA Y FORMA NEGATIVA
CZASOWNIKI REGULARNE TOMAR, COMER I SUBIR
| FORMA AFIRMATIVA | FORMA NEGATIVA |
| (TÚ) TOM-A | (TÚ) NO TOM-ES |
| (USTED) TOM-E | (USTED) NO TOM-E |
| (VOSOTROS/AS) TOM-AD | (VOSOTROS/AS) NO TOM-ÉIS |
| (USTEDES) TOM-EN | (USTEDES) NO TOM-EN |
| FORMA AFIRMATIVA | FORMA NEGATIVA |
| (TÚ) COM-E | (TÚ) NO COM-AS |
| (USTED) COM-A | (USTED) NO COM-A |
| (VOSOTROS/AS) COM-ED | (VOSOTROS/AS) NO COM-ÁIS |
| (USTEDES) COM-AN | (USTEDES) NO COM-AN |
| FORMA AFIRMATIVA | FORMA NEGATIVA |
| (TÚ) SUB-E | (TÚ) NO SUB-AS |
| (USTED) SUB-A | (USTED) NO SUB-A |
| (VOSOTROS/AS) SUB-ID | (VOSOTROS/AS) NO SUB-ÁIS |
| (USTEDES) SUB-AN | (USTEDES) NO SUB-AN |
ODMIANA NIEREGULARNA CZASOWNIKÓW
Niektóre czasowniki nieregularne mają własne formy w trybie rozkazującym, ale tylko dla TÚ. Liczba mnoga tworzona jest regularnie:
SER (być) → SÉ (bądź)
SALIR (wyjść) → SAL (wyjdź)
IR (iść) → VE (idź)
VENIR (przyjść) → VEN (przyjdź)
TENER (mieć) → TEN (miej)
PONER (kłaść) → PON (połóż)
HACER (robić) → HAZ (zrób)
DECIR (powiedzieć) → DI (powiedz)
OÍR (usłyszeć) → OYE (słuchaj)
ZAMIANA E> IE
PENSAR (myśleć) → PIENSA (myśl)
PEDIR (prosić) → PIDE (poproś)
ELEGIR (wybrać) → ELIGE (wybierz)
SENTIR (czuć) → SIENTE (czuj)
SENTARSE (usiąść) → SIÉNTATE (usiądź)
SEGUIR (podążać) → SIGUE (podążaj)
ZAMIANA O> UE
DORMIR (spać) → DUERME (śpij)
VOLVER (wracać) → VUELVE (wracaj)
CZASOWNIKI ZWROTNE JAKO EL IMPERATIVO
Tryb rozkazujący twierdzący czasowników zwrotnych odmienia się pozostawiając zaimek zwrotny dołączony do czasownika (TE, OS), na przykład:
¡Levántate! Wstawaj!
¡Dúchate! Weź prysznic!
W drugiej osobie l. mnogiej trybu rozkazującego czasowników zwrotnych –D (preguntaD – zapytajcie) końcowe zanika*, na przykład:
¡Levantaos! Wstawajcie!
¡Duchaos! Weźcie prysznic!
*Wyjątek czasownik IR iść = ID + OS = IDOS
W pierwszej osobie l. mnogiej (NOSOTROS/AS) znika –S:
¡Duchémonos en este río! (duchemonosos) Weźmy prysznic w tej rzece!
W trybie rozkazującym negatywnym zaimki zwrotne idą pomiędzy NO i odmienionym czasownikiem, na przykład:
No te duches en aquel río, es peligroso. Nie bierz prysznica w tej rzece, to niebezpieczne.
Zaimki osobowe w funkcji dopełnienia bliższego i dalszego w trybie rozkazującym w formie twierdzącej występują razem z czasownikiem, na końcu. Należy pamiętać o akcencie graficznym, który pada na przedostatnią sylabę czasownika (niezależnie od tego, czy występuje jeden lub dwa zaimki). Pamiętajmy również o tym, że zaimki w funkcji dopełnienia dalszego występują przed zaimkami w funkcji dopełnienia bliższego (SE+LO, LA, LE, LOS, itd.).
¡Hazlo! Zrób to!
¡Dámelo! Daj mi to!
¡Ponla aquí! Połóż ją tutaj!
¡Pregúntaselo! Zapytaj go o to!
¡Díselo! Powiedz mu to!
DAME EL DINERO (Daj mi pieniądze) → Dámelo.
COGED EL AUTOBUS (Weźcie autobus). → Cogedlo.
ENSEÑAME TUŚ NOTAS (Pokaż mi swoje oceny). → Enséñamelas.
AYUDA A TU HERMANA (Pomóż swojej siostrze). → Ayúdale.
ÁBRELE LA PUERTO AL REPARTIDOR (Otwórz drzwi dostawcy) → Ábresela al repartidor.
Kliknij, ale zrób to mądrze, ponieważ prawdziwy przycisk pobierze piracki film, a inne zainfekują Twój komputer najgorszymi wirusami, jakie można sobie wyobrazić.
ZADANIE 1: STWÓRZ TRYB ROZKAZUJĄCY
TÚ HABLAS DEPRISA (SZYBKO) → ¡HABLA DEPRISA! / NO HABLES DEPRISA.
TÚ TRABAJAS MUCHO.
VOSOTROS PREGUNTÁIS MUCHO.
VOSOTROS HABLÁIS MUCHO.
TÚ VIVES EN AQUEL BARRIO.
TÚ LEES UN LIBRO.
USTED ESCRIBE UNA CARTA.
TÚ ABRES LA VENTANA.
TÚ ESCUCHAS LA RADIO.
ZADANIE 2: PRZETŁUMACZ NA JĘZYK POLSKI
NIE TAŃCZ!
NIE PIJ!
ZRÓB TO!
PRZYJDŹ!
POWIEDZ TO!
NIE MÓW TEGO!
WEŹCIE PRYSZNIC!
WSTAWAJ!
ZJEDZ TO!
ZADANIE 1: Imperativo – Formas regulares
ZADANIE 3: En la consulta del médico.
ZADANIE 4: Imperativo – afirmativo
ZADANIE 5: Imperativo – Verbos pronominales
ZADANIE 6: Imperativo: ejercicios
ZADANIE 7: Imperativo – Verbos: ir – hacer – oír
ZADANIE 8: Imperativo – Formas negativas
ZADANIE 9: Afirmativo, negativo, pronominal
ZADANIE 10: Completa con la forma del imperativo.