• Instagram
• Twitter
• Facebook

¡Hazlo! O no lo hagas… Tryb rozkazujący 🙂 W tej lekcji poznamy tryb rozkazujący, czyli EL IMPERATIVO w języku hiszpańskim. Nie jest to temat łatwy, ale bardzo ważny i warto poświęcić mu trochę czasu. Owocnej nauki!  

¡Hazlo! Tryb rozkazujący – EL IMPERATIVO EN ESPAÑOL

Czym jest tryb rozkazujący? Tryb rozkazujący to czasowniki, które każą komuś zrobić coś bezpośrednio. Tryb ten ma wiele zastosowań i jest to jedno z tych zagadnień, które mogą sprawić problemy osobom dopiero co uczącym się języka hiszpańskiego. Tak samo jak inne czasowniki hiszpańskie w tym trybie również występuje odmiana regularna i nieregularna. 

ZASTOSOWANIE EL IMPERATIVO

– Sugestia lub propozycja, na przykład:

Haz las tareas ahora y no esperes más.
Odrób teraz swoją pracę domową i nie czekaj dłużej.

– Rozkazy, na przykład:

¡Hazlo!
Zrób to!

– Rada, na przykład:

Pon tres manzanas, en vez de dos.
Dodaj trzy jabłka zamiast dwóch.

– Instrukcje, na przykład:

Lave bien la lechuga, suele tener los restos de tierra.
Dokładnie umyj sałatę, zwykle ma resztki ziemi.

– Marketing, na przykład:

Ven a nuestra tienda y disfruta de las ofertas. 
Przyjdź do naszego sklepu i ciesz się ofertami.

EL IMPERATIVO 

Tryb rozkazujący w języku hiszpańskim istnieje dla pierwszej osoby liczby mnogiej (NOSOTROS, NOSOTRAS), drugiej osoby liczby pojedynczej i mnogiej (TÚ, VOSOTROS, VOSOTRAS) oraz formy grzecznościowej w liczbie pojedynczej i mnogiej (USTED, USTEDES). 

Tryb rozkazujący czasowników regularnych dla 2-gich osób tworzymy dodając do tematu bezokolicznika:
 

I KONIUGACJA: –A (L. POJ) HABL-AR → HABL-A / Habla – mów
(L. MNOGA) –AD HABL-AR → HABL-AD / Hablad – mówcie

II KONIUGACJA : –E (L. POJ) COM-ER → COM-E / Come – jedz
(L. MNOGA) –ED COM-ER → COM-ED / Comed – jedzcie

III KONIUGACJA: –E (L. POJ) PART-IR → PART-E / Parte – wyruszaj
(L. MNOGA) -ID PART-IR → PART-ID / Partid – wyruszajcie

USTED, USTEDES, NOSOTROS/AS

Dla USTED, USTEDES i NOSOTROS/AS użyjemy odpowiedniej formy PRESENTE DE SUBJUNTIVO, czyli czasu teraźniejszego trybu przypuszczającego: 

FORMA AFIRMATIVA Y FORMA NEGATIVA

CZASOWNIKI REGULARNE TOMAR, COMER I SUBIR

ODMIANA NIEREGULARNA CZASOWNIKÓW

Niektóre czasowniki nieregularne mają własne formy w trybie rozkazującym, ale tylko dla TÚ. Liczba mnoga tworzona jest regularnie: 

SER (być) → SÉ (bądź)
SALIR (wyjść) → SAL (wyjdź)
IR (iść) → VE (idź)
VENIR (przyjść) → VEN (przyjdź)
TENER (mieć) → TEN (miej)
PONER (kłaść) → PON (połóż)
HACER (robić) → HAZ (zrób)
DECIR (powiedzieć) → DI (powiedz)
OÍR (usłyszeć) → OYE (słuchaj)

ZAMIANA E> IE

PENSAR (myśleć) → PIENSA (myśl)
PEDIR (prosić) → PIDE (poproś)
ELEGIR (wybrać) → ELIGE (wybierz)
SENTIR (czuć) → SIENTE (czuj)
SENTARSE (usiąść) → SIÉNTATE (usiądź)
SEGUIR (podążać) → SIGUE (podążaj)

ZAMIANA O> UE

DORMIR (spać) → DUERME (śpij) 
VOLVER (wracać) → VUELVE (wracaj) 

CZASOWNIKI ZWROTNE JAKO EL IMPERATIVO

Tryb rozkazujący twierdzący czasowników zwrotnych odmienia się pozostawiając zaimek zwrotny dołączony do czasownika (TE, OS), na przykład:

¡Levántate! Wstawaj!
¡Dúchate! Weź prysznic!

W drugiej osobie l. mnogiej trybu rozkazującego czasowników zwrotnych –D (preguntaD – zapytajcie) końcowe zanika*, na przykład:

¡Levantaos! Wstawajcie!
¡Duchaos! Weźcie prysznic!
*Wyjątek czasownik IR iść = ID + OS = IDOS

W pierwszej osobie l. mnogiej (NOSOTROS/AS) znika –S:

¡Duchémonos en este río!  (duchemonosos) Weźmy prysznic w tej rzece!

W trybie rozkazującym negatywnym zaimki zwrotne idą pomiędzy NO i odmienionym czasownikiem, na przykład:

No te duches en aquel río, es peligroso. Nie bierz prysznica w tej rzece, to niebezpieczne.

Zaimki osobowe w funkcji dopełnienia bliższego i dalszego w trybie rozkazującym w formie twierdzącej występują razem z czasownikiem, na końcu. Należy pamiętać o akcencie graficznym, który pada na przedostatnią sylabę czasownika (niezależnie od tego, czy występuje jeden lub dwa zaimki). Pamiętajmy również o tym, że zaimki w funkcji dopełnienia dalszego występują przed zaimkami w funkcji dopełnienia bliższego (SE+LO, LA, LE, LOS, itd.). 

¡Hazlo! Zrób to!
¡Dámelo! Daj mi to!
¡Ponla aquí!  Połóż ją tutaj!
¡Pregúntaselo! Zapytaj go o to!
¡Díselo! Powiedz mu to!

DAME EL DINERO (Daj mi pieniądze) → Dámelo.
COGED EL AUTOBUS (Weźcie autobus). → Cogedlo.
ENSEÑAME TUŚ NOTAS (Pokaż mi swoje oceny). → Enséñamelas.
AYUDA A TU HERMANA (Pomóż swojej siostrze). → Ayúdale. 
ÁBRELE LA PUERTO AL REPARTIDOR (Otwórz drzwi dostawcy) → Ábresela al repartidor.

ZADANIE 1: STWÓRZ TRYB ROZKAZUJĄCY

TÚ HABLAS DEPRISA (SZYBKO) → ¡HABLA DEPRISA! / NO HABLES DEPRISA.

TÚ TRABAJAS MUCHO. 
VOSOTROS PREGUNTÁIS MUCHO.
VOSOTROS HABLÁIS MUCHO.
TÚ VIVES EN AQUEL BARRIO.
TÚ LEES UN LIBRO.
USTED ESCRIBE UNA CARTA.
TÚ ABRES LA VENTANA.
TÚ ESCUCHAS LA RADIO.

ZADANIE 2: PRZETŁUMACZ NA JĘZYK POLSKI

NIE TAŃCZ!
NIE PIJ!
ZRÓB TO!
PRZYJDŹ!
POWIEDZ TO!
NIE MÓW TEGO!
WEŹCIE PRYSZNIC!
WSTAWAJ!
ZJEDZ TO!

ZADANIE 1: Imperativo – Formas regulares

ZADANIE 2: Imperativo: tú

ZADANIE 3: En la consulta del médico.

ZADANIE 4: Imperativo – afirmativo

ZADANIE 5: Imperativo – Verbos pronominales

ZADANIE 6: Imperativo: ejercicios

ZADANIE 7: Imperativo – Verbos: ir – hacer – oír

ZADANIE 8: Imperativo – Formas negativas

ZADANIE 9: Afirmativo, negativo, pronominal

ZADANIE 10: Completa con la forma del imperativo.