¿Dónde estuviste ayer? Gdzie byleś,-aś wczoraj? Pretérito Indefinido/ Pretérito Perfecto Simple Verbos Irregulares. W tej lekcji poznamy odmianę hiszpańskich czasowników nieregularnych w czasie przeszłym dokonanym prostym. Pamiętajmy, że czas ten używa się, aby opisać czynności, które miały miejsce w przeszłości i które się zakończyły. Mają swój początek i koniec. Na przykład: ¿Qué comiste ayer? Co wczoraj zjadłeś,-aś? Ayer comí una merluza. Wczoraj zjadłem,-am morszczuka. Inny przykład: El otro día comí un rodaballo. Me gustó mucho. Niedawno zjadłem,-am turbota. Bardzo mi zasmakował.
Dzisiaj skupimy się na odmianie nieregularnej tego czasu, ponieważ wpis o odmianie regularnej już był na stronie (link poniżej). Owocnej nauki!
Lekcja 39: ¿Qué te pasó ayer? Czas przeszły dokonany prosty
Co się stało Nacho? Wczoraj powiedziałeś, że przyjdziesz na bal przebierańców przebrany za terrorystę… I nie okłamałem Was. Nie widzicie, że przyszedłem przebrany za nabywcę dolarów?
PRETÉRITO INDEFINIDO VERBOS IRREGULARES (pretérito perfecto simple)
Wiem, że odmiany nieregularne sprawiają wiele problemów początkującym. Ale jest też dobra wiadomość, język hiszpański jest dosyć intuicyjny i nawet czasowniki nieregularne mają swoje schematy i z czasem (praktyka!) jesteśmy w stanie swobodnie tworzyć zdania w jakimkolwiek czasie. Ważne by się nie poddawać i starać się używać jak najwięcej czasowników nieregularnych, by przyswoić sobie ich odmianę oraz aby rozpoznawać nieregularne rdzenie. Na tej stronie jest wpis o 100 najpopularniejszych hiszpańskich czasownikach:
Czasowniki podkreślone kolorem niebieskim to te nieregularne. Warto je sobie spisać i nauczyć się ich na pamięć. A gdy tylko nadarzy się okazja to wplatać w zdania pisane i mówione 🙂
CZASOWNIKI, KTÓRE ZMIENIAJĄ RDZEŃ
Czasownikami, które zmieniają rdzeń przed dodaniem końcówek: -e, -iste, -o, -imos, -isteis, -ieron/-eron są:
andar – iść | ANDUV- |
anduve, anduviste, anduvo, anduvimos, anduvisteis, anduvieron
|
caber – mieścić się | CUP- |
cupe, cupiste, cupo, cupimos, cupisteis, cupieron
|
dar – dawać | D- |
di, diste, dio, dimos, disteis, dieron
|
decir – mówić | DIJ- |
dije, dijiste, dijo, dijimos, dijisteis, dijeron
|
estar – być, znajdować się | ESTUV- |
estuve, estuviste, estuvo, estuvimos, estuvisteis, estuvieron
|
haber – czas. posiłkowy | HUB- |
hube, hubiste, hubo, hubimos, hubisteis, hubieron
|
hacer – robić | HIC- / HIZ- |
hice, hiciste, hizo, hicimos, hicisteis, hicieron
|
poder – móc | PUD- |
pude, pudiste, pudo, pudimos, pudisteis, pudieron
|
poner – kłaść; czuć się | PUS- |
puse, pusiste, puso, pusimos, pusisteis, pusieron
|
querer – chcieć; kochać | QUIS- |
quise, quisiste, quiso, quisimos, quisisteis, quisieron
|
saber – wiedzieć; znać | SUP- |
supe, supiste, supo, supimos, supisteis, supieron
|
tener – mieć | TUV- |
tuve, tuviste, tuvo, tuvimos, tuvisteis, tuvieron
|
traer – przynosić | TRAJ- |
traje, trajiste, trajo, trajimos, trajisteis, trajeron
|
venir – przybywać | VIN- |
vine, viniste, vino, vinimos, vinisteis, vinieron
|
ver – widzieć | V- |
vi, viste, vio, vimos, visteis, vieron
|
Końcówki dla czasowników nieregularnych są takie same jak dla regularnych: estuve, estuviste, estuvo, estuvimos, estuvisteis, estuvieron.
*Są jednak wyjątki: DECIR (mówić), TRAER (przynosić), TRADUCIR (przetłumaczyć), których rdzeń kończy się na -J+ERON
decir → diJERON
traer → traJERON
traducir → traduJERON
PRZYKLADY:
Ayer anduve dos kilómetros. Wczoraj przeszedłem dwa kilometry.
No le cupo la menor duda de que lo estaban observando. Nie miał wątpliwości, że był obserwowany.
Cuándo me atacó yo di un paso atrás. Kiedy mnie zaatakował, cofnęłam się o krok.
El jueves pasado ya no me dijeron nada más. W zeszły czwartek nie powiedzieli mi już nic więcej.
Yo estuve allí una vez. Byłem tam raz.
Hubo un minuto de silencio. Nastąpiła minuta ciszy.
Me hizo dar la vuelta. To sprawiło, że się odwróciłem.
Queríamos cambiar todo eso y no pudimos. Chcieliśmy to wszystko zmienić i nie mogliśmy.
Ayer Jorge se puso malo. Wczoraj Jorge zachorował.
Los clientes no lo quisieron comprar. Klienci nie chcieli tego kupić.
Lo supe en cuanto te vi. Wiedziałem to, jak tylko cię zobaczyłem.
El año pasado tuviste mucha suerte. Miałeś szczęście w zeszłym roku.
El mes pasado trajimos muchos regalos para los niños. W zeszłym miesiącu przywieźliśmy dla dzieci wiele prezentów.
Vine demasiado tarde para la entrevista y me echaron de allí. Przyjechałem za późno na rozmowę kwalifikacyjną i wyrzucili mnie.
I Emilijku… Jaką ocenę zdobyłeś na sprawdzianie z muzyki? Re.
CZASOWNIKI, KTÓRE ZMIENIAJĄ SAMOGŁOSKĘ
Czasowniki trzeciej koniugacji -IR, w których zmienia się samogłoska w rdzeniu w trzeciej osobie liczby pojedynczej i mnogiej
E → I pedir, sentir, seguir, mentir…
PEDIR prosić
yo pedí
tú pediste
él/ella/Ud. pidió
nosotros,-as pedimos
vosotros,-as pedisteis
ellos/ellas/Uds. pidieron
MENTIR kłamać
yo mentí
tú mentiste
él/ella/Ud. mintió
nosotros,-as mentimos
vosotros,-as mentisteis
ellos/ellas/Uds. mintieron
O → U dormir, morir..
DORMIR spać
yo dormí
tú dormiste
él/ella/Ud. durmió
nosotros,-as dormimos
vosotros,-as dormisteis
ellos/ellas/Uds. durmieron
MORIR umierać
yo morí
tú moriste
él/ella/Ud. murió
nosotros,-as morimos
vosotros,-as moristeis
ellos/ellas/Uds. murieron
Czasowniki drugiej -ER i trzeciej koniugacji -IR, w których zmienia się samogłoska inna niż E i O w rdzeniu
E → Y leer, creer…
LEER czytać
yo leí
tú leíste
él/ella/Ud. leyó
nosotros,-as leímos
vosotros,-as leísteis
ellos/ellas/Uds. leyeron
CREER wierzyć
yo creí
tú creíste
él/ella/Ud. creyó
nosotros,-as creímos
vosotros,-as creísteis
ellos/ellas/Uds. creyeron
I → Y huir, distribuir, oír..
HUIR uciekać
yo hui
tú huiste
él/ella/Ud. huyó
nosotros,-as huimos
vosotros,-as huisteis
ellos/ellas/Uds. huyeron
DISTRIBUIR rozprowadzać
yo distribuí
tú distribuiste
él/ella/Ud. distribuyó
nosotros,-as distribuimos
vosotros,-as distribuisteis
ellos/ellas/Uds. distribuyeron
CZASOWNIKI, KTÓRE ZMIENIAJĄ SPÓŁGŁOSKĘ
Czasowniki pierwszej koniugacji -AR, w których zmienia się ostatnia spółgłoska w rdzeniu w pierwszej osobie liczby pojedynczej
C → Q atracar, buscar, tocar, comunicar, colocar, chocar, explicar, fabricar, indicar, pescar, practicar, sacar…
ATRACAR napadać; cumować (statek)
yo atraqué
tú atracaste
él/ella/Ud. atracó
nosotros,-as atracamos
vosotros,-as atracasteis
ellos/ellas/Uds. atracaron
BUSCAR szukać
yo busqué
tú buscaste
él/ella/Ud. buscó
nosotros,-as buscamos
vosotros,-as buscasteis
ellos/ellas/Uds. buscaron
G → GU apagar, llegar
APAGAR gasić
yo apagué
tú apagaste
él/ella/Ud. apagó
nosotros,-as apagamos
vosotros,-as apagasteis
ellos/ellas/Uds. apagaron
LLEGAR przyjechać
yo llegué
tú llegaste
él/ella/Ud. llegó
nosotros,-as llegamos
vosotros,-as llegasteis
ellos/ellas/Uds. llegaron
Z → C alcanzar, almorzar, comenzar…
ALCANZAR dosięgać
yo alcancé
tú alcanzaste
él/ella/Ud. alcanzó
nosotros,-as alcanzamos
vosotros,-as alcanzasteis
ellos/ellas/Uds. alcanzaron
ALMORZAR jeść drugie śniadanie
yo almorcé
tú almorzaste
él/ella/Ud. almorzó
nosotros,-as almorzamos
vosotros,-as almorzasteis
ellos/ellas/Uds. almorzaron
Wiedziałaś, że moja córka rozstała się ze swoim mężem? Nie, Pocha. A kto był winny? Dla mnie winnym jest on. Wyjechał w podróż i wrócił dwa dni wcześniej głupi!
CZASOWNIKI SER i IR
Czasowniki SER (być) i IR (iść) w czasie przeszłym dokonanym prostym mają taką samą odmianę, a rozróżniamy je z kontekstu.
OSOBA | SER (być) | IR (iść) |
---|---|---|
yo | fui | fui |
tú | fuiste | fuiste |
él/ella/usted | fue | fue |
nosotros,-as | fuimos | fuimos |
vosotros,-as | fuisteis | fuisteis |
ellos/ellas/ustedes | fueron | fueron |
Kochanie ale to ty mi powiedziałeś, ze zabawimy się w Mikołajki/Sekretnego przyjaciela!
amigo secreto = (dosłownie) sekretny przyjaciel
„amigo secreto/amigo invisible” = Mikołajki w grupie po hiszpańsku
ZADANIA Z PRETÉRITO INDEFINIDO/PRETÉRITO PERFECTO SIMPLE I CZASOWNIKÓW NIEREGULARNYCH
ZADANIE 1: CZASOWNIKI NIEREGULARNE I>Y
ZADANIE 2: CZASOWNIKI CAŁKOWICIE NIEREGULARNE
ZADANIE 3: CZASOWNIKI CAŁKOWICIE NIEREGULARNE 2
ZADANIE 4: WYPEŁNIJ LUKI ODPOWIEDNIĄ FORMĄ CZASOWNIKA
ZADANIE 6: CZASOWNIKI NIEREGULARNE E>I
ZADANIE 7: CZASOWNIKI NIEREGULARNE E>I
ZADANIE 8: CZASOWNIKI NIEREGULARNE O>U
ZADANIE 9: WYPEŁNIJ LUKI ODPOWIEDNIĄ FORMĄ CZASOWNIKA 2
ZADANIE 10: WYPEŁNIJ LUKI ODPOWIEDNIĄ FORMĄ CZASOWNIKA 3
ZADANIE 11: WYPEŁNIJ LUKI ODPOWIEDNIĄ FORMĄ CZASOWNIKA 4
ZADANIE 12: CZAS TERAŹNIEJSZY VS CZAS PRZESZŁY
ZADANIE 13: WYPEŁNIJ LUKI ODPOWIEDNIĄ FORMĄ CZASOWNIKA 5
ZADANIE 14: WYPEŁNIJ LUKI ODPOWIEDNIĄ FORMĄ CZASOWNIKA 6
ZADANIE 16: ZGADNIJ SŁOWO (PO ANGIELSKU)