Aprendemos el vocabulario de la navidad. Uczymy się słownictwa związanego ze świętami Bożego Narodzenia. W tym wpisie poznamy podstawowe słownictwo związane ze świętami 🙂 Temat jak najbardziej na czasie bo już za niecałe dwa tygodnie wigilia! Ale ten czas leci.. Owocnej nauki!
APRENDEMOS EL VOCABULARIO DE LA NAVIDAD
W większości hiszpańskich autonomii obchodzi się święta Bożego Narodzenia w podobny sposób. Wyjątkami są Kraj Basków/Nawarra i Katalonia/Aragonia. W Kraju Basków/Nawarze prezenty przynosi Olentzero i jego żona Mari Domingi. Olentzero istniał już w czasach przedchrześcijańskich na terenach baskijskich: Araba, Bizkaia, Gipuzkoa, Nawarra (obecnie po stronie hiszpańskiej), Dolna Nawarra, Lapurdi i Zuberoa (po stronie francuskiej) i związany był z obchodami przesilenia zimowego. W czasach obecnych nadal przynosi prezenty dzieciom 🙂
Natomiast w Katalonii i Aragonii prezenty przynosi, albo bardziej dosłownie „caga” El tió de Nadal (po hiszpańsku tronco de navidad), czyli pieniek Bożonarodzeniowy 😀 Katalończycy na początku grudnia przynoszą kawał pnia do domu, dają mu „jeść” codziennie i okrywają go kocem by nie zmarzł, a to wszystko po to, żeby 24 grudnia okładany gałązkami przez dzieci oddal lub „wysrał” prezenty.. Tak 🙂
To tak w ramach ciekawostki. A teraz przechodzimy do słownictwa związanego z Bożym Narodzeniem w języku hiszpańskim i najważniejszymi uroczystościami. ¡Feliz Navidad!
A gdzie są pozostałe renifery? Strajkują. A ty? Minimalne usługi.
NAJWAŻNIEJSZE UROCZYSTOŚCI W GRUDNIU I W STYCZNIU:
- El 6 de diciembre no lo celebran como el día de Santa Claus. W Hiszpanii 6 grudnia to święto narodowe. Nie ma ono natomiast nic wspólnego z dniem Świętego Mikołaja. 6 grudnia obchodzi się dzień hiszpańskiej konstytucji, która została to przyjęta w referendum w roku 1978.
- El 8 de diciembre se celebra el día de La Inmaculada Concepción de la Santísima Virgen María. Czyli Dogmat o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny. Jest to święto narodowe i nikt poza branżą hotelarsko-gastronomiczną, jak zawsze zresztą, nie pracuje 😉
- El día 24 se celebra la Nochebuena. La Nochebuena to odpowiednik naszej Wigilii. Późna kolacja w gronie rodzinnym. I to dosłownie późna! Nie tak jak w Polsce, że czekamy, aż pojawi się pierwsza gwiazdka.. nie, nie, w Hiszpanii zasiada się do kolacji około 21-22 godziny 🙂 Nie ma również tradycji 12 dań postnych ani nic podobnego. Często je się owoce morza (mariscos), ryby (pescados), mięsa (carnes), szynki (jamones ibéricos), kiełbasy typu chorizo, salchichón i lomo (embutidos ibéricos), małe przekąski (aperitivos, pinchos), itp. Po kolacji o północy ci wierzący idą na pasterkę, czyli la Misa del Gallo.
- El día 25 se celebra el día de Navidad. Boże Narodzenie, znowu cała rodzina spotyka się by wspólnie zjeść obiad.
- El día 28 se celebra el día de los Santos Inocentes. Jest to odpowiednik naszego Prima Aprilis, ale w grudniu.
- El 31 de diciembre se celebra la Nochevieja. Sylwester. Późna kolacja z rodziną lub przyjaciółmi, a później bal sylwestrowy do samego rana. W Hiszpanii jest tradycja jedzenia 12 winogron przed wybiciem północy. 12 sekund przed wybiciem 00:00 wszyscy zaczynają jeść jedno winogrono/sekunda. Co roku zdarzały się setki tysięcy udławień winogronami przez co organizatorzy publicznego odliczania postanowili ustawić zegary, tak aby zaczynały odliczanie trochę wcześniej. Czy pomogło? Nie 😀 Nadal ludzie się dławią winogronami 🙂
- El 1 de enero se celebra el Año Nuevo. Nowy Rok i znowu obiad z rodziną… Wszyscy na kacu i oby jak najszybciej zjeść i wrócić do domu, żeby odespać nieprzespaną noc. Czy to już koniec rodzinnego świętowania? Jeszcze nie!
- El 5 de enero se celebra la llegada de los Reyes Magos. W ten dzień przybywają Trzej Królowie, żeby podrzucić maluchom prezenty podczas snu. We wszystkich miastach korki, bo ulice pozamykane, żeby mogli zrobić paradę Trzem Królom (la cabalgata de reyes magos). Dzieci szaleją w ten dzień, dosłownie.
- El 6 de enero se celebra el día de los Reyes Magos. Ostatni obiad rodzinny na dzień Trzech Króli! Uff koniec świętowania 😀 Zjemy EL ROSCÓN DE REYES, czyli ciasto typu brioche w kształcie ogromnej korony nadziane kremem cukierniczym, ubitą śmietaną lub trufą czekoladową i udekorowane owocami kandyzowanymi i do domu 🙂
Jak odkrywa Święty Mikołaj, który renifer potrafi latać…. Do pioruna! Dajcie kolejnego…
NAJPOPULARNIEJSZE TRADYCJE:
LAS DECORACIONES – DEKORACJE
Tak jak w Polsce, w Hiszpanii dekoruje się choinkę EL ÁRBOL DE NAVIDAD. Choinkę możemy udekorować LAS BOLAS DE NAVIDAD (bombkami), LAS GUIRNALDAS (łańcuchy świąteczne) i CON OTROS ADORNOS (innymi zawieszki choinkowe). Pod choinkę kładziemy EL REGALO (prezent). Górę choinki będzie ozdabiać LA ESTRELLA (gwiazda) lub EL ÁNGEL (anioł).
Poza choinką stawia się również EL BELÉN szopka betlejemska, nie tylko w domach, ale również każde miasto ma swoje EL BELÉN.
→BELÉN MONUMENTAL de Vitoria-Gasteiz
LAS COMIDAS Y DULCES TÍPICOS – TYPOWE DANIA I SŁODKOŚCI
Nie ma typowo Wigilijnych potraw. Są dania wykwintne i bardziej czasochłonne, które się je tylko na specjalne okazje, ale nie musi to być akurat Boże Narodzenie. I wcale nie muszą być wykwintne! Z mojego doświadczenia najczęściej się je LOS APERITIVOS i PINTXOS na początku kolacji czy obiadu. Los aperitivos to przekąski typu małe kanapeczki, koreczki, zakąski na jeden gryz.
Bardzo często na stole gości EL CALDO/CONSOMÉ NAVIDEÑO, czyli wywar mięsny na bazie kury, kości z szynki ibérico, cielęcinki, warzyw i czasami ciecierzycy. Podaje się go z dodatkiem białego wytrawnego wina i tabasco lub z makaronem. Bardzo często przystawkami są plasterki łososia wędzonego EL SALMÓN AHUMADO, szynka ibérico EL JAMÓN IBÉRICO, pasztet strasburski EL FOIE GRAS, sery LOS QUESOS, wędliny ze świnki iberyjskiej EL CHORIZO, EL SALCHICHÓN i EL LOMO. Sałatka jarzynowo tuńczykowa LA ENSALADILLA RUSA również jest częstym gościem zagryskowym, obok niej zazwyczaj zasiadają LOS ESPARRAGOS BLANCOS DE NAVARRA nawarryjskie białe szparagi z rożnymi sosami, EL SALPICÓN sałatka z owoców morza, LOS LANGOSTINOS większe krewetki, inne owoce morza jak: LOS MEJILLONES małże, LAS VIEIRAS przegrzebki, LAS OSTRAS ostrygi, EL PULPO ośmiornica, i tak dalej. Obowiązkowo na stole nie może zabraknąć hiszpańskich krokietów LAS CROQUETAS na bazie sosu beszamelowego, czy to z szyneczką, dorszem, borowikami, po prostu nie może ich zabraknąć.
Po porządnym najedzeniu się przystawkami przychodzi czas na pierwsze danie, którym najczęściej jest LA SOPA DE MARISCO, czyli zupa z owoców morza. Mogą też być inne zupy lub kremy np. ze szparagów LA CREMA DE ESPARRAGOS, z porów LA VICHYSSOISE, wywar mięsny, o którym wcześniej wspomnieliśmy, czyli EL CONSOMÉ NAVIDEÑO z makaronem, i tak dalej.
Na drugie danie możemy zjeść albo rybę, albo mięso. Z ryb w Kraju Basków bardzo często przygotowuje się morszczuka po baskijsku LA MERLUZA A LA VASCA, dorsza al pil-pil EL BACALAO AL PIL-PIL lub dorsza w sosie biskajskim EL BACALAO A LA VIZCAÍNA. Jeśli mamy dostęp do grilla drzewnego to często robi się turbota EL RODABALLO lub pagrusa EL BESUGO grillowanego z EL REFRITO, czyli aromatyzowaną oliwą z czosnkiem, ostrą papryczką i sokiem z cytryny.
Jeśli chodzi o mięsa, to najczęściej je się EL CORDERO jagnięcinę, EL COCHINILLO prosiątko, EL SOLOMILLO DE VACA polędwicę wołową, lub rożnego rodzaju nadziewane mięsa.
Czas na słodkości. Najbardziej popularnym deserem w tym okresie w Hiszpanii jest EL TURRÓN, czyli nugat z podprażonych migdałów. Może być albo twardy jak kamień, albo miękki. Używa się ich do tworzenia wielu innych deserów, nadziewa się nimi wafelki, robi się z nich lody, słodkie likiery alkoholowe czy sosy.
Poza EL TURRÓN, bardzo popularne są LOS POLVORONES, czyli sypkie ciasteczka robione ze smalcu, cukru i mąki. Oraz hiszpański marcepan EL MAZAPÁN, którego ja osobiście bardzo nie lubię 🙂 W hiszpańskim marcepanie bardzo czuć jajko i jest cholernie słodki…
LA LOTERÍA DE NAVIDAD – LOTERIA ŚWIĄTECZNA
Hiszpańska loteria świąteczna SORTEO EXTRAORDINARIO DE NAVIDAD obchodzona jest 22 grudnia. Jeden kupon kosztuje 20 euro, a szansa na wygraną jest statystycznie trochę większa, niż przy zwykłych loteriach. Jest ona organizowana od 1812 roku i jest drugą najdłużej organizowaną loterią na świecie. Numery tradycyjnie losują uczniowie ze szkoły San Ildefonso, a ich numery śpiewają przed zgromadzoną publicznością.
Żeby posłowie obniżyli sobie wypłaty i żeby zaczęli pracować? Słuchaj synu, musisz poprosić o cos realnego..
VOCABULARIO DE NAVIDAD – SŁOWNICTWO ŚWIĄTECZNE
el villancico – kolęda
el belén – szopka
el regalo – prezent
la tarjeta de Navidad – kartka świąteczna
las guirnaldas – łańcuchy świąteczne
el muérdago – jemioła
la misa del gallo – Pasterka
Santa Claus, Papá Noel – Święty Mikołaj
el reno – renifer
el elfo – elf
el trineo – sanki
el árbol de Navidad – choinka
los adornos – ozdoby
el adviento – Adwent
la Navidad – Boże Narodzenie
Feliz Navidad – Wesołych Świąt
Año Nuevo – Nowy Rok
Feliz Año Nuevo – Szczęśliwego Nowego Roku
el muñeco de nieve – bałwan
la bola de nieve – śnieżka
la chimenea – komin
el cascabel – dzwoneczek
la estrella – gwiazda
el pesebre – żłóbek
la decoración – dekoracja
decorar – dekorować
el invierno – zima
la nieve – śnieg