Ciekawostka: mieszkanie w Hiszpanii. W tym wpisie opowiem Wam trochę o mieszkaniu w Kraju Basków. W Hiszpanii każda autonomia ma swoje prawa, ustawy, limity na wynajem, itd. Ja jedynie mogę Wam przybliżyć jak to jest w Kraju Basków i w Nawarze. Są to jedne z najbogatszych autonomii na półwyspie iberyjskim wraz z Katalonią. Wiem, że Katalonia rządzi się swoimi prawami, dość kontrowersyjnymi jak na przykład: wynajem pokoi bez okien 😀 I całkiem możliwe, że dałoby się to jakoś przeżyć, gdyby nie katalońskie upały… W Kraju Basków tego nie spotkacie. Wszystkie mieszkania turystyczne lub pod wynajem, muszą spełniać wymogi baskijskie, które są bardzo skrupulatne i zawsze dbają o dobro dwóch stron. ¡A por ello!
g
h
MIESZKANIA OD 300 000 €
Tato, czy ceny kiedykolwiek spadną?
Domy są jak politycy, synu… zawsze będą nas kosztować więcej, niż są warte.
w
s
CIEKAWOSTKA: MIESZKANIE W HISZPANII
a
s
el alquiler wynajęcie
el alquiler opłata za wynajem
el padrón zameldowanie
la dirección adres
comprar una casa kupić dom
el/la inquilino,-a lokator,-ka
el arrendatario wynajmujący
el arrendador oddający w dzierżawę
la inmobiliaria firma deweloperska
buscar un piso szukać mieszkania
encontrar un piso znaleźć mieszkanie
el precio del alquiler cena wynajmu
pagar el alquiler opłacać wynajem
la fianza kaucja
dos/tres/cuatro mensualidades dwie/trzy/cztery płatności miesięczne
un aval bancario gwarancja/poręczenie bankowe
el permiso de residencia zezwolenie na pobyt
el registro de un ciudadano europeo rejestracja obywatela europejskiego
el NIE (Número de Identidad de Extranjero) NIE (numer identyfikacyjny obcokrajowca)
c
d
s
VIVIR EN EL PAÍS VASCO
J
H
Na samym początku trochę o terenach. Baskowie są podzieleni pomiędzy autonomiami Euskadi i Nawarra w Hiszpanii, oraz Lapurdi, Xuberoa i dolna Nawarra we Francji. W Kraju Basków (po stronie hiszpańskiej) mamy Eusko Jaurlaritza (rząd Kraju Basków), a w Nawarze Nafarroako Gobernua/ Gobierno de Navarra (rząd Nawarry). W Nawarze ze względu na dużą imigrację Hiszpanów język baskijski jest pierwszym językiem dla ludności Pampeluna/Iruñea w górę mapy oraz tereny niskich Pirenejów 🙂
s
w
KROK PIERWSZY: EL ALQUILER
d
s
Jest masa stron, na których możemy poszukać mieszkania do wynajęcia PISOS EN ALQUILER:
idealista — Casas y pisos, alquiler y venta. Anuncios gratis
Fotocasa.es: Alquiler de pisos, compra y venta
Milanuncios – Alquiler de pisos en País Vasco
Casas y pisos en alquiler en País Vasco, alquila o vende
s
Są to przykładowe strony, na których mamy oferty wynajmu. W Kraju Basków wynajem jest bardzo drogi, a w głównych miastach: Vitoria-Gasteiz, Bilbo/Bilbao, czy Donostia/San Sebastian ma się to następująco:
W całym Kraju Basków średnia to 750 €/miesiąc, ale jest tu pułapka 🙂 W średnią wchodzą wynajmy również z małych miasteczek i wsi, gdzie zawsze jest odrobinę taniej.
W Vitoria-Gasteiz to około 900€ na miesiąc za standardowe 70m² mieszkanie. Jest to cena raczej zaniżona.
W Bilbo to około 1000€ również za 70m² mieszkanie.
A Donostia jest najdroższa: 1500€ za 70m² mieszkanie.
Są to średnie, a do nich należy doliczyć LA COMUNIDAD (opłaty czynszowe: sprzątanie bloku, części wspólnych, utrzymanie gazowni, itd.) jest to około 60-100 €/miesiąc. Poza tym oczywiście media, woda, ciepła woda, prąd, gaz, ogrzewanie. Internet (el Internet) to około 40-60 €, woda (agua corriente) 30-40€, ciepła woda (agua caliente) 35-40€/osoba, prąd (la luz/ la electricidad) 50-100€, ogrzewanie (la calefacción) 100-200€. W niektórych wynajmach życzą sobie również, żeby wynajmujący opłacał podatek od nieruchomości (el IBI) i opłatę za śmieci (la tasa de basuras) (tak, tak i jest to legalne…) 400-600 € rocznie. Dosyć popularne jest również płacenie dodatku za EL PADRÓN, czyli zameldowanie: około 200€/miesiąc. Bez zameldowania nie możemy zarejestrować się na policji i nie dostaniemy naszego numero NIE. Bez NIE nie możemy zrobić, ani załatwić praktycznie niczego. Do założenia konta bankowego potrzebujemy numer NIE, do pracy, do zapisania się na studia/szkoły/kursy, aby zapisać się do naszego ulubionego klubu supermarketowego również potrzebujemy NIE 😀 No do wszystkiego.
j
k
Więc będziesz szukać mieszkania do wynajęcia.
Oczywiście, mamo.
I zostawisz mnie samą?
No ale trzeba to zrozumieć, takie jest prawo życia. Przychodzi taki moment, że trzeba opuścić gniazdo.
Ok tak.
Tak? Czy zamierzasz to zrozumieć?
Oczywiście.
Na pewno?
Cholera, tak! Dlaczego tak naciskasz?
Człowieku, bo to już trzecie mieszkanie do wynajmu, które spaliłaś, łącznie ze współlokatorem.
Oh tak. To prawda.
Hejże, chodźmy!
s
w
KROK DRUGI: EL PADRÓN
B
G
Kiedy już znaleźliśmy nasze mieszkanie czas skontaktować się z właścicielem mieszkania EL ARRENDADOR. Musimy być świadomi tego, że niestety w Kraju Basków jest bardzo mało mieszkań na wynajem. Ludzie wolą mieć mieszkania pusto stojące niż wynająć komuś, kto im je zniszczy lub nie będzie płacił. Aby się ustrzec przed niepłaceniem często wymaga się wpłacenia kaucji. Kaucja minimalna to dwa miesiące, ale obecnie coraz częściej wymaga się więcej, nawet do sześciu. Częstą praktyką jest też UN AVAL, czyli poręczenie banku na kwotę około 4 tysięcy euro lub więcej. Jeśli mamy taką kwotę wolną do dyspozycji, to istnieje opcja wpłacenia jej na konto właściciela mieszkania i ominiecie dosyć wysokich marż bankowych. Pieniądze te w praktyce po zakończeniu wynajmu powinny wrócić do nas 😀
h
Jednym z problemów dla osób nowo przybyłych jest to, że wynajmujący bardzo często wymagają stałej umowy o pracę 🙂 Czyli przed przyjazdem lepiej poszukać takowej i żeby pracodawca załatwił albo tymczasowy meldunek, albo numer NIE. W ten sposób unikniemy problemów. Często i gęsto wynajmujący również mają problem z małymi dziećmi i zwierzakami. Małe dzieci dlatego, że w przypadku niepłacenia jest praktycznie niemożliwe odzyskanie mieszkania, a zwierzaki klasycznie, bo zniszczą podłogi i sprzęty.
b
g
Jeśli przebrnęliśmy przez to wszystko i udało nam się wynająć mieszkanie to czas zameldować się. W Kraju Basków meldujemy się w Gizarte Etxea/Centro Cívico. Są to miejsca publiczne, w których załatwiamy wszystkie sprawy związane z naszymi codziennymi sprawami/problemami/aktywnościami. Czyli zameldowanie, potwierdzenie naszych danych, kontakt z urzędem miasta, pracownikami socjalnymi, zapisanie się na różne aktywności: siłownia, biblioteka, kursy, itp.
ds
Gdy mamy el padrón następnym krokiem jest zdobycie naszego numero NIE. Ogólnie dla obywateli UE nie powinno być problemem zdobycie go, gdy już mamy el padrón. Ale życie nie jest takie przyjemne 🙂 Numer ten zdobywamy w biurach imigrantów obsługiwanych przez hiszpańską policję LA GUARDIA CIVIL. Hiszpańska policja w Kraju Basków ma bardzo ograniczone funkcje, a całym policyjnym światem zajmuje się baskijska policja: ERTZAINTZA. Z własnego doświadczenia wiem, że ludzie pracujący w biurach imigrantów mają bardzo małe pojęcie o świecie 🙂 Często nie wiedzą, że Polska należy do UE, nie wiedzą nawet gdzie leży i stwarzają problemy, których stwarzać nie powinni. Traci się nerwy i masę czasu. Ale mam dla Was rozwiązanie:
Jeśli będą stwarzać problemy nieistniejące, to trzeba skontaktować się z ARARTEKO. Ararteko to baskijski urząd zajmujący się ochroną obywateli przed biurokracją, czyli Baskijski Rzecznik Praw Obywatelskich 🙂 W Hiszpanii urząd ten sprawuje el DEFENSOR DEL PUEBLO, a jego siedziba jest w Madrycie.
h
g
Twój dom widziany przez…
Ciebie.
Kupującego.
Bank.
Rzeczoznawcę.
Urząd Skarbowy.
a
q
A CO Z TYMI DOMAMI ZA 1 €?
G
F
To prawda, że na hiszpańskich wsiach można znaleźć niesamowite oferty domów do renowacji za bardzo małe pieniądze. Nie jest to jednak „ganga” na miarę naszych czasów 😉 Domy te praktycznie zawsze są na wsiach opuszczonych albo z trzema mieszkańcami. Mają bardzo słaby dostęp do komunikacji albo w ogóle żadnej. Czasami nawet nie ma asfaltowanej ulicy 😉 Brak pracy, ziemia zbyt sucha do uprawy, wszystko daleko. A dom do remontu kompletnego, więc te 100 tys. euro (albo i więcej) trzeba będzie wydać. To samo tyczy się mieszkań za bardzo podejrzanie niskie pieniądze. Po pierwsze nie będzie gorącej wody ani ogrzewania. W centralnej i północnej Hiszpanii jest to problem, bo temperatury są bardzo niskie. Poza tym gniazdka nie będą mieć uziemienia, a rury będą z azbestem 🙂 Warto wziąć pod uwagę dosyć kosztowne remonty i dobre ubezpieczenie.
s
w
A JAK TO JEST W KRAJU BASKÓW/NAWARZE?
s
Tutaj tanie domy do remontu (tak około 70-150 tys. euro) znajdziemy jedynie przy granicy z autonomiami hiszpańskimi, gdzie nikt nie chce mieszkać. Poza tym praktycznie zawsze są to rudery. Gdy chcemy w miarę znośny dom do remontu w dobrej okolicy, to trzeba liczyć się z 350 tys. w górę. Również musimy pamiętać o tym, że remontując dom w Kraju Basków zależnie, czy jest do „finca rústica„, czy „urbanizable” będą inne koszty. Finca rústica to domy na baskijskich wsiach, tzw. baserri. Domy te muszą być remontowane przy konsultacji ze specjalistami, żeby wpasowywały się w architekturę baskijska i zachowały tradycyjne konstrukcje. Nie mogą one być robione pod gust nabywcy.
Dalej, ceny remontu są o wiele wyższe niż w innych autonomiach, co za tym idzie podatki również. Ale za to jakie będziecie mieć widoki! 😀
b
v
„Sprzedaj, gdy kupujący jest zdesperowany…”
„I kup kiedy sprzedający jest zdesperowany…”
Ale nikt mi nie powiedział, co mam robić… kiedy to ja jestem zdesperowany.
x
s
ZAKUP MIESZKANIA NOWEGO
G
D
comprar kupić
un piso mieszkanie
una casa dom
nuevo,-a nowy,-a
viejo,-a stary,-a
en buen estado w dobrym stanie
para reformar do remontu
mercado libre wolny rynek
VPO La Vivienda de Protección Oficial Mieszkanie z oficjalną ochroną (VPO)
Coś jak mieszkania socjalne, ale nie do końca 🙂 Praktycznie każdy kto ma pracę ma do nich dostęp.
los impuestos podatki
los gastos wydatki
el IVA podatek VAT
en venta na sprzedaż
la compra-venta umowa kupno-sprzedaż
la planta piętro
la planta baja parter, dolne piętro
de dos plantas dwupiętrowe
m² construidos m² wybudowanych
el trastero pomieszczenie do przechowywania
la habitación pokój
el salón salon
la terraza taras
el balcón balkon
consumo zużycie (np. energii)
emisiones emisje (np. gazów)
la notaría notariat
el registro rejestracja
la hipoteca kredyt hipoteczny
s
d
Jeśli mamy nadmiar gotówki, to zawsze możemy wybrać opcję zakupu mieszkania nowego 😀 Ale trzeba się z tym spieszyć! Ceny rosną praktycznie z miesiąca na miesiąc. Teraz za nowe mieszkanie około 75-80 m² (taki baskijki nowy standard) zapłacimy ponad 300 tys. I tutaj nowość, w metraż wlicza się balkon 🙂 Ale garaż nie, natomiast praktycznie zawsze jest w pakiecie. Innym aspektem jest to, że salon nigdy nie wchodzi w liczbę pokoi. Jeśli w ofercie jest napisane, że mieszkanie jest dwupokojowe, to oznacza, że mamy salon, kuchnię, łazienkę i dwa pokoje.
f
Jest też opcja VPO (Las viviendas de protección oficial). W teorii są to mieszkania dla osób młodych lub z małym dochodem. Natomiast w praktyce wszyscy sięgają po VPO, bo są tańsze, mają „ubezpieczenie” z urzędu, jeśli nie będziemy mieć na spłatę kredytu i nie można nikogo z nich wyrzucić. Wkład własny też jest o wiele niższy, jak i podatek od zakupu. Aby zakupić takie mieszkanie musimy się zapisać na specjalną listę, swoje odczekać i w większości przypadków nie możemy go wybrać, tzn. jeśli wylosują nam pierwsze piętro, to będzie pierwsze piętro.
h
g
A CO Z POSTAWIENIEM WŁASNEGO DOMU?
A
Zapomnijcie! Nawet się za to nie zabierajcie… Po pierwsze różnice między terenami, jeśli kupimy „finca rústica” to trzeba będzie zatrudnić specjalnego architekta od architektury baskijskiej, a jeśli kupimy „urbanizable” (to obok wydania setek tysięcy euro za parę m²) to zeżrą nas podatki 🙂 Poza tym masa papierów, biurokracji, chodzenia po urzędach, to i tak… załatwią nas firmy budowlane! Jeśli w Polsce jest źle, to tutaj już szkoda gadać. Wszystko źle zrobione, ceny z dnia na dzień rosną. Bardzo często znikają z zaliczkami, właściciele tych firm zmieniają się z miesiąca na miesiąc, nie płacą pracownikom, którzy logiczne odchodzą z budowy. Zatrudniają ludzi bez kwalifikacji, bez ubezpieczenia, bez umowy. Nie ma żadnej możliwości, żeby coś zareklamować. Masakra 😀
g
h
Deweloperzy pocą się przy każdej sprzedaży mieszkania:
Ale dlaczego przychodzi Pan ze spuszczonymi spodniami? Osobą, która chce sprzedać mieszkanie, jestem ja.
Wiem, ale najpierw poszedłem porozmawiać z bankiem.