¿Qué estás haciendo? Czyli hiszpański el gerundio – imiesłów czynny. Gerundio to forma czasownikowa odpowiadająca polskiemu imiesłowowi czynnemu. Ma on kilka zastosowań, a tym najbardziej powszechnym jest podkreślenie czynności trwającej w czasie teraźniejszym (w danej chwili). Aby stworzyć ten czas użyjemy odmienionego czasownika ESTAR + odmieniony imiesłów czynny.
a
b
Powtórka z gramatyki: los verbos irregulares, reflexivos i ESTAR + GERUNDIO
a
Lekcja 21: ¿Qué estás haciendo? ESTAR + GERUNDIO – czas teraźniejszy ciągły
a
b
c
Przepraszam, masz zamiar otworzyć tę paczkę chipsów?
Jeszcze nie. Trzymam ją na specjalną okazję.
Naprawdę? Na jaką okazję?
Kiedy sobie pójdziesz.
Oh!
a
b
c
¿QUÉ ESTÁS HACIENDO? CZYLI HISZPAŃSKI EL GERUNDIO – IMIESŁÓW CZYNNY
A
B
C
Imiesłowy czynne tworzy się w następujący sposób:
a
Aby utworzyć imiesłów czynny w języku hiszpańskim, musimy wyizolować temat czasownika. Aby to zrobić, musimy usunąć końcówkę bezokolicznika (ar, er, ir).
a
♦ Do czasowników 1 koniugacji, czyli -AR do tematu czasownika dodaje się -ANDO.
habl-ar → habl-ando
estudi-ar → estudi-ando
a
♦ Do czasowników 2 i 3 koniugacji, czyli -ER i -IR do tematu czasownika dodaje się -IENDO
com-er → com-iendo
v-er → v-iendo
escrib-ir → escrib-iendo
a
b
a
b
c
PRZYKŁADY – EL GERUNDIO
A
¿Qué estás haciendo? Co (teraz) robisz?
Estoy escuchando música (escuchar). Słucham muzyki.
Estoy comiendo (comer). Jem (obiad).
Estoy jugando a la consola (jugar). Gram na konsoli.
¿Qué está haciendo? Co (teraz) robi?
Está trabajando (trabajar). Pracuje.
Está cenando (cenar). Je kolację.
Se está duchando (ducharse). Bierze prysznic.
a
b
Jestem bardzo zestresowana (estresado,-a = participio) !!!! Spróbowałaś medytacji? Chodzi o to, że mam dużo do zrobienia… A może byś zrobiła listę? I NIE mam czasu… Więc, może powinnaś…. Przestań starać się mi pomoc!!! Próbuję (intentando = gerundio) właśnie ponarzekać sobie!!!!
a
b
c
ODMIANA NIEREGULARNA – EL GERUNDIO
A
B
Chociaż na pierwszy rzut oka imiesłów czynny w języku hiszpańskim wydaje się łatwym zagadnieniem gramatycznym, to jednak istnieje sporo nieregularności. Występują one głównie w zmianach samogłosek w temacie czasownika i odmianach zakończeń (yendo).
a
b
Tworząc imiesłów czynny należy zwrócić uwagę na następujące nieregularności
a
♦ W czasownikach 3 koniugacji, które maja w czasie teraźniejszym w temacie zmianę w E → I lub E → IE, w gerundio E przechodzi w I
pedir → pidiendo
sentir → sintiendo
seguir → siguiendo
decir → diciendo
reír → riendo
venir → viniendo
a
b
No sé porque me lo está pidiendo… Nie wiem dlaczego mnie o to prosi…
Me estoy sintiendo mal. Czuję się źle.
Estamos siguiendo tus instrucciones. Postępujemy zgodnie z twoimi instrukcjami.
¿Qué está diciendo? Co on mówi?
¡Cómo se está riendo de nosotros! Jak się z nas śmiejesz!
Ya estoy viniendo. Już wracam.
a
b
♦ W czasownikach, których temat kończy się na samogłoskę, -I- miedzy dwoma samogłoskami przechodzi w -Y-
caer → cayendo
oír → oyendo
huir → huyendo
leer → leyendo
ir → yendo
a
b
Está cayendo la nieve. Pada śnieg.
¿Lo estás oyendo? Słyszysz to?
¡El ladrón está huyendo! Złodziej ucieka!
Estoy leyendo un periódico. Czytam gazetę.
¡Ya estoy yendo! Już idę!
a
b
c
♦ Niektóre czasowniki 2 (-er) i 3 (-ir) koniugacji, które mają zmianę samogłoski w temacie O → UE, w gerundio O → U
morir → muriendo
poder → pudiendo
dormir → durmiendo
a
b
¡Qué se está muriendo! On umiera!
Está durmiendo. Śpi.
ALE: Istnieją czasowniki, które są nieregularne w czasie teraźniejszym, ale nie są w gerundio
a
moler → moliendo
doler → doliendo
cocer → cociendo
a
b
c
♦ Jeśli temat czasownika kończy się na spółgłoski Ñ lub LL, końcówka –IENDO traci samogłoskę -I-
reñir → riñendo
tañer → tañendo
escabullir → escabullendo
bullir → bullendo
a
b
c
¿Por qué me estás riñendo? Dlaczego mnie karcisz?
El alumno está tañendo con juguetes. Uczeń bawi się zabawkami.
¡Te estás escabullendo! Wymykasz się!
La sopa está bullendo. Zupa się gotuje (wrze).
a
b
c
Doktorze, mój mąż właśnie miał atak, napisał coś na tej kartce i umarł!!!! Czy rozumie Pan co tu jest napisane (co mówi)? Tak…. Jest napisane (mówi), że stoi mu pani na rurce.
a
b
c
PODSTAWOWE ZASTOSOWANIA – EL GERUNDIO
a
b
c
♦ Jako skrót w zdaniach podrzędnych, które w języku polskim poprzedzone są wyrażeniami typu: kiedy, gdy, podczas gdy, jako że. W tym wypadku imiesłów czynny wiąże się z odmienionym czasownikiem
a
Me vino llorando. Przyszedł do mnie z płaczem.
Se aprende leyendo y haciendo ejercicios. Uczysz się czytając i wykonując ćwiczenia.
Se cayó bajando la escalera. Spadł schodząc ze schodów.
Sigo viviendo en aquella casa. Nadal mieszkam w tym domu.
Lleva estudiando diez años. Uczy się od dziesięciu lat.
¿Cómo has llegado? Andando. Jak się tu dostałeś? Pieszo.
a
b
♦ Do określenia czynności, które odbywają się lub odbywały w chwili mówienia
a
Estoy trabajando. Pracuję.
Está durmiendo. Śpi.
¿Qué estás haciendo? Co robisz?
Estoy leyendo. Czytam.
¿Qué estáis haciendo? Co robicie?
Estamos cocinando. Gotujemy.
Siempre te estás quejando. Zawsze narzekasz.
¿Todavía estás comiendo? Nadal jesz?
No, estoy tomando un chupito de patxaran. Nie, właśnie piję kieliszek patxaranu (baskijski likier z karłowatych śliwek (endrina/arana i anyżku).
a
b
a
b
♦ Konstrukcje czasownikowe z imiesłowem czynnym (perífrasis verbales de gerundio)
a
SEGUIR / CONTINUAR
Se sigue quejando. ¡Qué pesado! Ciągle narzeka. Ale jest uciążliwy!
Continua trabajando, no pares. Pracuj dalej, nie przestawaj.
LLEVAR + okres czasu
Lleva diez años trabajando en esta empresa. Pracuje w tej firmie od dziesięciu lat.
Llevo cinco años viviendo en Gasteiz. Mieszkam w Gasteiz od pięciu lat.
¡Llevamos dos horas esperándote! Czekamy na ciebie od dwóch godzin!
VENIR
¿Vienes andando? Przyszedłeś pieszo?
Vengo diciéndolo desde hace tiempo. Mówię to od dawna.
Las reuniones vienen celebrándose en el aula 18. Spotkania odbywają się w sali 18.
EMPEZAR
Empieza dándonos muchos problemas. Zaczyna sprawiać nam wiele problemów.
Empezó la clase cantando. Zaczął lekcję śpiewająco.
ACABAR / TERMINAR
Hemos terminado la clase repasando todo el contenido. Zakończyliśmy zajęcia, powtarzając cały material.
Acabaron rompiendo la relación. Zakończyli związek zrywając.
PASARSE + okres czasu
Nos pasamos todo el día trabajando. Cały dzień spędzamy pracując.
Se pasa muchas horas haciendo los arreglos. Spędza wiele godzin na naprawach.
a
b
c
To działa. Jeszcze kilka balonów i będziemy gotowi na lato.
a
b
c
FICHAS – EL GERUNDIO IMIESŁÓW CZYNNY
A
B
a
b
a
b
a
b
ZADANIA – EL GERUNDIO IMIESŁÓW CZYNNY
A
B
2. Escribe las formas del gerundio
3. Ejercicios: escribe el gerundio
11. Action en cours – être en train de
a
b
c